Co to jest rezonans magnetyczny i jakie ma zastosowanie?

Co to jest rezonans magnetyczny i jakie ma zastosowanie?

Pacjenci, zgłaszając się do lekarza, oczekują fachowej pomocy, która pozwoli pozbyć się problemu zdrowotnego. Liczą na trafne rozpoznanie i co za tym idzie, zaordynowanie właściwego leczenia. Prawidłowo postawiona przez lekarza diagnoza jest możliwa między innymi dzięki odpowiednio zastosowanym sposobom diagnostycznym.

Metody diagnostyczne to badania laboratoryjne z krwi, moczu i innych materiałów pochodzących od pacjenta, ale również techniki obrazowe, do których zaliczamy stosunkowo proste zdjęcia rentgenowskie, ultrasonografię, a także bardziej zaawansowane: tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny. Badaniem, o którym często się słyszy, że pozwala zajrzeć w głąb człowieka, jest właśnie rezonans.

Rezonans magnetyczny – na czym polega badanie i kiedy je stosować?

MRI (Magnetic Resonance Imaging) to jedna z technik diagnostyki obrazowej, stosowana głównie w medycynie, ale nie tylko. Rezonans magnetyczny wykorzystuje działanie pola magnetycznego o dużym natężeniu, które wytwarza elekromagnes. Od mocy magnesu zależy wynik badania, im większa moc tym wynik lepszy i dokładniejszy, z możliwością wykonania badań czynnościowych czy ultraszybkich badań naczyniowych. Elektromagnes umieszczony jest w tzw. klatce Faradaya i zostaje odizolowany od zewnętrznych fal elektromagnetycznych. Wówczas magnes może wysyłać w kierunku pacjenta fale radiowe, które oddziałują z protonami jego ciała. W wyniku ich namagnesowania i zmiany parametrów, dochodzi do wysyłania fali radiowej przez same protony. Taki sygnał jest zmienny, w zależności od rodzaju tkanki. System komputerowy przekształca go w obraz.

Opisane w zjawiska, w dużym skrócie, przedstawiają działanie rezonansu magnetycznego, a ich odkrycie miało miejsce w ostatnim stuleciu. Poczynając od 1938 roku i odkrycia zjawiska rezonansu przez Isidora Rabiego, a w kilka lat później (w 1946 roku) rozszerzenia metody do badań cieczy i ciał stałych przez Felixa Blocha i Edwarda Millsa Purcella, za co otrzymali za to Nagrodę Nobla. Kolejne lata to stworzenie odpowiednich aparatów i doskonalenie metody przez wielu naukowców. Co w 2003 roku po raz kolejny zostało zwieńczone Nagrodą Nobla dla Paula Lauterbura z University of Illinois i Sir Petera Mansfielda z University of Nottingham, w dziedzinie medycyny za „odkrycia dotyczące obrazowania metodą rezonansu magnetycznego”.

MRI jest badaniem bezpiecznym, gdyż nie wykorzystuje promieni rentgenowskich, nie wpływa na stosowane przez pacjenta leki, nie wywołuje żadnych zjawisk biologicznych. Wykorzystywany czasem w badaniu środek kontrastowy jest całkowicie bezpieczny dla pacjenta i w całości wydalany przez organizm.

MRI wykorzystuje się m.in. do obrazowania układu mięśniowego, szkieletowego i naczyń krwionośnych, a także mięśnia sercowego, czy też w neurologii, gdzie ma szczególne wskazania, jak np. choroby demielinizacyjne, otępienne, z ocena struktur kanału kręgowego itd. W diagnostyce nowotworów oraz stanów zapalnych rezonans sprawdza się bardzo dobrze. Dzięki niemu możliwe jest stwierdzenie zakresu bezpiecznych marginesów zmiany przed zabiegiem operacyjnym, ale również ocena stosowanego leczenia (określenie różnicy wymiarów guza czy ograniczanie się procesu zapalnego).

Na uwagę zasługuje również fakt pozamedycznego wykorzystania rezonansu magnetycznego. W geofizyce badanie wykorzystywane jest m.in. do poszukiwania ropy, w analizie i inżynierii chemicznej do testowania struktury molekularnej i dynamiki, w procesach kontroli jakości, gdzie stosowane są przenośne sensory NMR. Ciekawym zastosowaniem jest wykorzystywanie badania przez służby celne do wykrywania kokainy rozpuszczonej w alkoholu bez otwierania butelek, co zostało opracowane przez naukowców na Politechnice Federalnej w Lozannie.

Badanie rezonansem magnetycznym od 1991 roku jest dostępne w Polsce. Ceny badania rozpoczynają się już od 300zł w Kielcach, 500 – 700zł w Poznaniu, Lublinie, Warszawie, do ponad 1000zł w Warszawie – badanie stawów skroniowo-żuchwowych (więcej cen: www.tourmedica.pl/ceny/badania-metoda-rezonansu-magnetycznego ). Jednak mammografię MR czy urografię MR można wykonać za ok. 100zł. Gdy istnieją odpowiednie wskazania, posiadając skierowanie, MRI można wykonać na NFZ.

Źródła: „Interna Szczeklika 2012. Podręcznik chorób wewnętrznych” opracowanie zbiorowe, 2012; „Diagnostyka Obrazowa”, Frank W. Tischendorf, wyd. I polskie, red. Franciszka Kokota, 2009; www.nobelprize.org;